تلاش آمریکا و انگلیس برای حفظ منافع کشاورزان خود پس از برگزیت

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از خبرگزاری‌های ایندیپندنت و فاینشال تایمز، ترامپ یکی از جدی‌ترین موافقان برگزیت(Brexit)  است و نشانه­ ها حاکی از آن است که وی به دنبال بهره­ برداری از برگزیت به نفع تولیدکنندگان محصولات کشاورزی آمریکاست. پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، نحوه­ اعمال تعرفه سهمیه‌ای[۱] (TRQ) یکی از موضوعات پرچالش در WTO است. نرخ تعرفه سهمیه‌ای دارای دو نرخ تعرفه واردات کالا است. یک تعرفه برای حجم محدودی از واردات (به‌عنوان‌مثال، سهمیه‌بندی) که با نرخ تعرفه کمتر کالا وارد می‌شود و واردات بیشتر، به‌عنوان مازاد سهمیه با نرخ تعرفه بالاتر (Skully) کالا وارد می‌شود. تحت قانون نرخ تعرفه سهمیه‌ای مقدار واردات محدود نیست، بلکه واردات بیشتر از مقدار سهمیه می‌تواند با نرخ تعرفه بالاتر امکان‌پذیر باشد. نرخ تعرفه سهمیه‌ای، به‌عنوان حاصل مذاکرات موافقت‌نامه دور اروگوئه، اطمینانی به وجود آورد که سیاست‌های تجارت محصولات کشاورزی با پیچیدگی‌های زیادی، ادامه یابد. 

دراین‌بین انگلیس و اتحادیه اروپا با استفاده از روش­های مختلف ازجمله ارائه پیشنهاد اجرای «روش فنی» یا Technical Rectification به دنبال بهینه کردن تعرفه سهمیه‌ای به نفع خودشان هستند که با مخالفتهای جدی آمریکا و چالش در سازمان تجارت جهانی مواجه شده‌اند. آمریکا می‌خواهد با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، این کشور را مجبور به گشودن بازار حساس خود به روی محصولات کشاورزی خود کند. ترامپ دراین‌باره اظهار کرده است: «بلافاصله پس از برگزیت[خروج انگلیس از اتحادیه اروپا]، به دنبال «معاملات تجاری معرکه» با این کشور خواهم بود». از طرف دیگر بروکسل و لندن به دنبال راهی هستند تا تعرفه سهمیه‌ای (TRQ) را همچنان تحت قوانین سازمان تجارت جهانی اعمال نمایند. این موضوع با اهداف دولت ترامپ در تضاد است لذا این تصمیم در صورت عملی شدن می­تواند مذاکرات واشنگتن – لندن را سخت ­تر نماید.

شکل: اینفوگرافی چند نمونه از تعرفه ­های ارزشی (درصد ارزش کالا) و تعرفه­ های ثابت (بر حسب تن) بین ­المللی برای برخی محصولات غذایی که عمداً برای کشورهای در حال توسعه بالا اعمال شده­ اند. این تعرفه­ ها با فهرست متغیر تا ۸۰ نرخ متفاوت مخصوصا برای گوشت و لبنیات؛ به اندازه­ای برای کشورهای درحال توسعه بالا هستند تا از دسترسی به بازارهای کشوری مثل انگلیس ناامید شوند!

لابی آمریکا با آرژانتین و نیوزیلند برای اجبار به کاهش تعرفه‌های کشاورزی انگلیس

بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی، پس از برکسیت، ریسکی که انگلیس باید پذیرا باشد، قبول کردن کالاهای کشاورزی کشورهای ثالث است؛ کالاهایی که مازاد بر نیاز قطعی انگلیس هستند و این در حالی است که حتی قبل از انجام هرگونه معامله تجاری با این کشورها، کالاهای یادشده وارد انگلیس شده­ اند. درحالی‌که انگلیس یکی از بنیان‌گذاران سازمان تجارت جهانی (WTO) و از امضاکنندگان موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت (GATT) است، تعهدات او تا به امروز توسط اتحادیه اروپا مدیریت می­شد. ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس، سعی می­ کند تا توافق سازمان تجارت جهانی با اتحادیه اروپا را به‌عنوان نشانه­ موفقیت خود به نمایش بگذارد که این امر برای ترامپ به‌عنوان پشتیبان برگزیت دردآور است.

آمریکا با تشکیل گروهی از کشورها (شامل آرژانتین، برزیل و نیوزیلند)، به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکنندگان محصولات کشاورزی، نامه­ ای به اتحادیه اروپا و سازمان تجارت جهانی ارسال کرده که هدف آن برنامه­ سهمیه‌بندی تعرفه‌ای خاصی است که به‌واسطه آن بتواند هر محصول کشاورزی از گوسفند و کره­ نیوزیلندی گرفته تا طیور و گندم آمریکایی را به کشور انگلیس صادر کند. بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی، سهمیه‌بندی‌های کشوری امکان اعمال تعرفه ­های کمتر برای واردات کالا را فراهم می­ آورد و از همین رو کشورهای یادشده با بهره‌برداری از این قانون، محصولات کشاورزی خود را به‌صورت سهمیه‌بندی کشوری (Country-Specific Quotas) صادر می ­کنند که این امر برای کشورهایی مثل آرژانتین و نیوزیلند که وابسته به صادرات محصولات کشاورزی می ­باشند بسیار ارزشمند است و لابی کردن آن‌ها با آمریکا می ­تواند قدرت آن­ها را دوچندان کند.

سوءاستفاده انگلیس و اتحادیه اروپا از قوانین تجارت جهانی، به نفع انگلیس

در حال حاضر برنامه­ انگلیس و اتحادیه اروپا حفظ مقررات اتحادیه اروپا برای نگهداری الگوی تاریخی واردات و مصرف پس از برگزیت است. این کار برای جلوگیری از شوک ناگهانی تجاری ناشی از خروج انگلیس از اتحادیه است، اما آمریکا این روش را ناعادلانه می­ داند زیرا تصور بر این است که اتحادیه اروپا می­ تواند به‌طور مؤثری تعهدات انگلیس برای دنبال کردن قوانین تجارت جهانی را کاهش داده و قدرت رقابتی انگلیس از این طریق افزایش پیدا کند. آمریکا این توافق بین انگلیس، اتحادیه اروپا و WTO را رد کرده است و عملی شدن این توافق را تبعیض‌آمیز می‌داند؛ چراکه این امتیاز در مورد همه­ کشورهایی که عضو سازمان تجارت جهانی بوده و اتحادیه اروپا را ترک می‌کنند و به سهمیه تعرفه‌ای پایبند بوده‌اند صادق نیست.

امیلی دیویس سخنگوی روبرت لایتزر نماینده تجاری آمریکا اظهار کرد که: «نه اتحادیه اروپا و نه انگلیس هیچ‌گونه برنامه­ نوشته‌شده‌ای برای نحوه­ی کنار آمدن با مقررات سازمان تجارت جهانی به واشنگتن ارائه نداده ­اند. اما دولت ترامپ به‌طور فعال با شرکای تجاری خود ازجمله اتحادیه اروپا و انگلیس در مورد تعرفه سهمیه‌ای در حال مذاکره است. اطمینان از دسترسی تجار محصولات کشاورزی آمریکا به بازار اروپا حتی پس از برگزیت یکی از اولویت­ های اصلی دولت امریکا است».

برنامه ترزا می و افزایش حمایت‌های دولتی انگلیس از کشاورزان خود پس از برکسیت

انگلیس و اتحادیه اروپا، طی هفته­ منتهی به ۱۶ اکتبر ۲۰۱۷، در حال تنظیم برنامه خود برای اعضای دیگر سازمان تجارت جهانی بودند و دیپلمات­های اروپایی بر اهمیت تنظیم موافقت­ های بین انگلیس و اتحادیه در مورد تعرفه سهمیه‌ای تأکید کردند. بروکسل تلاش می­کند تا تعرفه ­های انگلیس را پس از برگزیت از مقدار فعلی خود تغییر دهد. این کار می­ تواند فشاری بر کشاورزان انگلیسی تحمیل کند و از همین رو انگلیس تلاش می­ کند تا پس از برکسیت، سناریوی خودش را در سازمان تجارت جهانی پیش ببرد. یکی از این سناریوها اعطای یارانه به کشاورزان است که تحت قوانین اتحادیه اروپا باید پیش برود، اما انگلستان با خروج از اتحادیه آزادی عملی بیشتری نیز برای افزایش حمایت ­ها خواهد داشت.

یکی دیگر از برنامه ­های حمایتی انگلستان، برپایی سیستم مقررات جدید کشاورزی با استفاده از روش «مجوز فنی» است. اجرای این روش نیازی به تصویب سایر اعضای سازمان تجارت جهانی ندارد. اما در طی نامه­ ای که آمریکا و تعدادی از متحدان این کشور به انگلیس و اتحادیه اروپا ارسال کرده‌اند مخالف جدی اجرای این روش هستند. در این نامه اشاره شده است که: «تغییر سهمیه‌بندی تعرفه‌ای به روش فنی امکان‌پذیر نیست و هیچ‌کدام از این آرایش­های مدیریتی نمی­تواند بدون موافقت ما اجرا شود... در صورت هرگونه تغییر تأثیرگذار بر تعادل امتیازات، تمامی اعضای سازمان  تجارت جهانی تصمیم مقتضی را اتخاذ خواهند کرد».

شکل: تصویر بخشی از نامه تهدیدآمیز نمایندگان کشورهای آمریکا، کانادا، نیوزیلند، برزیل، تایلند و اروگوئه در سازمان تجارت جهانی خطاب به انگلیس، در مخالفت از تصمیمات جدید حمایت از کشاورزی این کشور پس از برکسیت

اما انگلیس بر پیشبرد رویکرد خود پافشاری دارد. در همین باره سخنگوی دپارتمان تجارت انگلیس اعلام کرد: « ما هنوز اعتقاد داریم که روش فنی (Technical Rectification) بهترین فرایند برای معرفی برنامه­ های جدید انگلیس به سازمان تجارت جهانی است. انگلیس به اجرای شفاف این سازوکارها با شرکای بین‌المللی در طی فرایندها پایبند است». گفتنی است روش فنی تعرفه گذاری جزء غیرشفاف­ ترین روش­ های اعمال محدودیت وارداتی در بین کشورهاست.

مجتبی پویان مهر-کارشناس اقتصادی